Το μικρόβιο είναι δυνατόν να εισέλθει στο μάτι μετά από τραυματισμό, μετά από οφθαλμική χειρουργική επέμβαση ή αιματογενώς από άλλη περιοχή του σώματος. Στο παρελθόν εμφανιζόταν συχνότερα, αλλά στις μέρες μας η χρήση των αντιβιοτικών, η βελτίωση των χειρουργικών συνθηκών, αλλά και η πρόοδος της μικροχειρουργικής μείωσαν σημαντικά τη συχνότητα της ενδοφθαλμίτιδας.

 

Ποιες είναι οι μορφές της ενδοφθαλμίτιδας

Με βάση την πύλη εισόδου του μικροβίου διακρίνονται σε

• Μετεγχειρητικές, οι οποίες εκδηλώνονται μετά από εγχείρηση καταρράκτη, μεταμόσχευση κερατοειδή και υαλοειδεκτομή. Γενικά ενδοφθαλμίτιδα συμβαίνει περίπου σε μια στις χίλιες επεμβάσεις, αλλά ο κίνδυνος πρόκλησης λοίμωξης είναι 10 φορές μεγαλύτερος αν κατά την επέμβαση έχουν συμβεί επιπλοκές.
• Μετατραυματικές
• Ενδογενείς

Οι μετεγχειρητικές επιπλέον διακρίνονται σε

• Άμεσες, όταν το μικρόβιο εισέρχεται στο μάτι κατά τη διάρκεια του χειρουργείου και εκδηλώνονται τις πρώτες ημέρες από την επέμβαση
• Έμμεσες, όταν το μικρόβιο εισέρχεται αργότερα, όπως συμβαίνει αν παραμείνει κάποιο ράμμα ή αν η τομή του χειρουργείου δεν κλείσει καλά ή αν η φυσαλίδα μιας αντιγλαυκωματικής επέμβασης ατροφήσει και εκδηλώνονται ακόμα και πολλά χρόνια μετά την επέμβαση.

 

Με βάση το μικρόβιο διακρίνονται σε

• Βακτηριακές
• Μυκητιασικές

Με βάση τον χρόνο εμφάνισης διακρίνονται σε

• Οξείες, που είναι κακής πρόγνωσης
• Καθυστερημένης έναρξης, που είναι με λιγότερο έντονα συμπτώματα
• Χρόνιες, που οφείλονται σε πολύ χαμηλής τοξικότητας μικρόβια

 

Ποια είναι τα αίτια της ενδοφθαλμίτιδας

Ο επιδερμικός σταφυλόκοκκος είναι μακράν το συχνότερο υπεύθυνο μικρόβιο ενδοφθαλμίτιδας μετά από εγχείρηση καταρράκτη, ενώ και μικρόβια χαμηλής τοξικότητας,

όπως το pripiniobacterium acnes, μπορεί να ευθύνονται. Τα μικρόβια αυτά βρίσκονται στην οφθαλμική επιφάνεια και μπαίνουν στο μάτι κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Βακτήρια πολύ τοξικά και άρα εξαιρετικά καταστροφικά, όπως η ψευδομονάδα, είναι πια εξαιρετικά σπάνια και συνήθως οφείλονται στις κακές συνθήκες ασηψίας που επικρατούν στη χειρουργική αίθουσα.

 

 

Ο στρεπτόκοκκος είναι το πιο συχνό αίτιο μιας έμμεσης ενδοφθαλμίτιδας.

Πνευμονιόκοκκοι και βάκιλοι ευθύνονται τις πιο πολλές φορές για την πρόκληση μετατραυματικής ενδοφθαλμίτιδας. Τα μικρόβια αυτά μπαίνουν στο μάτι από μια ανοιχτή πληγή, όταν το περιβάλλον είναι μολυσμένο και το τραύμα ρυπαρό.

Οι μύκητες αναπτύσσονται στο αίμα ανοσκατεσταλμένων ασθενών ή ασθενών στις μονάδες εντατικής θεραπείας και αποτελούν το πιο συχνό αίτιο ενδογενούς ενδοφθαλμίτιδας

Οι μύκητες είναι τα πιο συχνά παθογόνα στις ενδογενείς ενδοφθαλμίτιδες. Ασθενείς που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή, που έχουν μείνει σε μονάδα εντατικής θεραπείας, που έχουν καθετήρες για μεγάλο χρονικό διάστημα, που τρέφονται παρεντερικά ή που κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών κινδυνεύουν περισσότερο.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της ενδοφθαλμίτιδας

• Ερυθρότητα
• Οίδημα βλεφάρων
• Πόνος
• Μείωση όρασης

 

Πως γίνεται η διάγνωση της ενδοφθαλμίτιδας

Την ενδοφθαλμίτιδα θα υποψιαστούμε αν μετά από μια οφθαλμική χειρουργική εμφανιστούν απρόσμενα συμπτώματα, όπως πόνος και μείωση της όρασης. Αμέσως ο οφθαλμίατρος πρέπει να προχωρήσει σε λήψη υγρών από το μάτι (υαλοειδές ή/και υδατοειδές) και μικροβιολογική εξέταση των υγρών αυτών. Επειδή στο 30% των περιπτώσεων ενδοφθαλμίτιδας η καλλιέργεια είναι αρνητική, θα πρέπει απαραιτήτως να ζητούνται και άμεσες χρώσεις Gram και Giemsa, όπου και μόνο η παρουσία πυοσφαιρίων θέτει τη διάγνωση της λοιμώδους ενδοφθαλμίτιδας.

 

Ποια είναι η θεραπεία της ενδοφθαλμίτιδας

Η θεραπεία βασίζεται στο κατάλληλο αντιβιοτικό, που οπωσδήποτε θα χορηγηθεί μέσα στο μάτι, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις θα χρειαστεί και συστηματική χορήγηση. Επειδή η ενδοφθαλμίτιδα είναι δυνητικά καταστροφική, κάθε απρόσμενη μετεγχειρητική φλεγμονή θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ως λοιμώδης, δηλαδή να ληφθούν οπωσδήποτε οφθαλμικά υλικά για να εξεταστούν και να γίνει την ίδια ώρα έγχυση αντιβιοτικών ευρέος φάσματος (vancomycin και ceftazidime) μέσα στο μάτι. Σε περιπτώσεις βαρείας λοίμωξης μπορεί να χρειαστεί και επείγουσα υαλοειδεκτομή για να αφαιρεθούν γρήγορα όσο γίνεται περισσότερα μικρόβια. Στις ενδογενείς ενδοφθαλμίτιδες απαραίτητη είναι η χορήγηση αντιβιοτικών συστηματικά (ενδοφλέβια για τις πρώτες μέρες και μετά από το στόμα). Τα αντιβιοτικά μπορεί να τροποποιηθούν μετά το αποτέλεσμα της καλλιέργειας.

 

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την ενδοφθαλμίτιδα

Το Α και το Ω της επιτυχούς αντιμετώπισης της ενδοφθαλμίτιδας είναι η γρήγορη και ακριβής διάγνωση. Η κατάσταση είναι επείγουσα και χρειάζεται νοσηλεία.